Παναγιώτης Δημόπουλος / Ευρωεκλογές 2024: Κλιματική κρίση και περιβάλλον

Συνέντευξη με τον Παναγιώτη Δημόπουλο υποψήφιο ευρωβουλευτή, γραμματέα του Τομέα Περιβάλλοντος του ΠΑΣΟΚ -Κίνημα Αλλαγής

Η χώρα βιώνει τα τελευταία χρόνια συνεχιζόμενες καταστροφές από πυρκαγιές και πλημμύρες, που έχουν πλήξει μεγάλο μέρος των υποδομών, του φυσικού, αγροτικού και κτηνοτροφικού κεφαλαίου της χώρας. Προφανώς αυτό που βιώνει η χώρα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την ολοένα και συχνότερη εμφάνιση ακραίων θερμοκρασιών, ξηρασίας, πυρκαγιών και πλημμυρικών φαινομένων.

Πράγματι, οι κλιματικές συνθήκες, τόσο για την εκδήλωση και εξάπλωση πυρκαγιών, όσο και για τη δημιουργία πλημμυρών ήταν οι δυσμενέστερες που έχουν καταγραφεί τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, το μέγεθος και η κλίμακα της καταστροφής, συναρτήσει και του πληθυσμού που πλήττεται στη χώρα μας, αντιστοιχεί με μια σφοδρή «εισβολή», με «πόλεμο». Έναν «πόλεμο» για τον οποίο βρισκόμασταν στο «τραπέζι της διαπραγμάτευσης» εδώ και χρόνια, συζητούσαμε για αυτόν, ήμασταν ενήμεροι για το τι μπορεί να συμβεί, αλλά ποτέ δεν θεωρήθηκε η απειλή αυτή ως μια υπαρκτή προτεραιότητα, ως πραγματική. Και παρότι δώσαμε παρόμοιες μάχες στο παρελθόν, για μια ακόμα φορά, καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες μιας ανεπιτυχούς στρατηγικής και ενός αναποτελεσματικού σχεδιασμού που επιλέχθηκε και εφαρμόστηκε, για να μπορέσει η χώρα να ξαναβρεί το βηματισμό της. Η Κυβέρνηση δείχνει να μην έχει διδαχθεί τίποτα από τις προηγούμενες, πρόσφατες μάλιστα, πυρκαγιές και πλημμύρες, όσον αφορά την προετοιμασία για τον περιορισμό των συνεπειών αυτών των ακραίων φαινομένων.

Ποιοι είναι βασικοί άξονες των πολιτικών θέσεων του ΠΑΣΟΚ;

Το ΠΑΣΟΚ έχει συγκεκριμένες θέσεις και προτάσεις για τον τρόπο που πρέπει ένα σύγχρονο κράτος να πορευθεί μέσα σε αυτές τις συνθήκες. Πιο συγκεκριμένα, οι πολιτικές του ΠΑΣΟΚ υποστηρίζουν και εξυπηρετούν τη διατήρηση και βελτίωση των φυσικών πόρων ισότιμα με τη διατήρηση και βελτίωση της κοινωνικής και οικονομικής ευημερίας και εναρμονίζονται και ακολουθούν τις διεθνείς και ευρωπαϊκές πολιτικές και στρατηγικές για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας (βλ. Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα για το 2030), την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και το Σχέδιο του Ευρωπαϊκού Νόμου για την Αποκατάσταση της Φύσης, που ορίζουν το πλήρες θεσμικό πλαίσιο για τα Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στόχος των πολιτικών του ΠΑΣΟΚ είναι: (α) η προστασία, η διατήρηση και η ενίσχυση του φυσικού κεφαλαίου της χώρας μας και (β) η προστασία της υγείας και της ευημερίας των πολιτών από κινδύνους και επιπτώσεις που σχετίζονται με το περιβάλλον, με προγράμματα ανάκαμψης για την ώθηση της οικονομίας προς μια αξιοβίωτη ανάπτυξη, και με αυξημένη ανθεκτικότητα στις τρέχουσες και επικείμενες κοινωνικές, οικονομικές και κλιματικές μεταβολές. Για την υλοποίηση των παραπάνω, προτεραιότητα αποτελεί η δημιουργία ενός διαυγούς και ανεξάρτητου συστήματος περιβαλλοντικής διακυβέρνησης, όπου ο κάθε πολίτης θα μπορεί να συμμετέχει ισότιμα στη διαμόρφωση αποφάσεων και πολιτικών για το περιβάλλον, τη χρήση των πόρων και τη στρατηγική που θα χαράσσεται με στόχο την ολοκληρωμένη, αξιοβίωτη ανάπτυξη.

Στο πλαίσιο της χάραξης πολιτικής το ΠΑΣΟΚ έχει προσδιορίσει τους εξής τέσσερις (4) Άξονες, στους οποίους κατανέμονται οι δέκα (10) κύριοι Στόχοι:

Άξονας Πολιτικής 1: Φυσικό περιβάλλον και βιοποικιλότητα ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα

• Στόχος 1. Εφαρμογή διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών και βιοποικιλότητας με μοντέλο αξιοβίωτης παραγωγικής ανάπτυξης σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
• Στόχος 2. Διαχείριση και προστασία υδατικών πόρων.
• Στόχος 3. Βελτίωση και παρακολούθηση της ποιότητας των θαλασσών και του παράκτιου περιβάλλοντος.

Άξονας Πολιτικής 2: Κλιματική αλλαγή: Προσαρμογή και Ανθεκτικότητα οικοσυστημάτων και υποδομών

• Στόχος 4. Δημιουργία και εφαρμογή νέου μοντέλου Ανθεκτικότητας, Πρόληψης, Προστασίας και Αποκατάστασης από την κλιματική κρίση και τις φυσικές καταστροφές.
• Στόχος 5. Υλοποίηση Σχεδίου για την Κλιματική Ουδετερότητα με προστασία της Βιοποικιλότητας και των τοπικών κοινωνιών σε εθνική κλίμακα.

Άξονας Πολιτικής 3: Βιώσιμες πόλεις και αστικός σχεδιασμός

• Στόχος 6. Υλοποίηση του Σχεδίου Αξιοβίωτη και Δίκαιη πόλη, σε εθνική κλίμακα.
• Στόχος 7. Ατμοσφαιρικό Περιβάλλον (αέρια ρύπανση/ποιότητα αέρα).
• Στόχος 8. Κυκλική οικονομία – διαχείριση αποβλήτων.

Άξονας Πολιτικής 4: ΑΠΕ-Περιβάλλον και Ενεργειακή Δημοκρατία

• Στόχος 9. Δημιουργία και εφαρμογή συμμετοχικού συστήματος Ενεργειακής Δημοκρατίας.
• Στόχος 10. Δημιουργία και εφαρμογή συμμετοχικού συστήματος Περιβαλλοντικής και Κλιματικής Διακυβέρνησης.

Πως κρίνετε την μέχρι τώρα πορεία της “Πράσινης Μετάβασης” στην ΕΕ;

Προκειμένου να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση πρώτα πρέπει να θέσουμε το πλαίσιο. Στην πορεία προς την Πράσινη Μετάβαση, ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι να υποστηρίζει τα Κράτη-Μέλη στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που στηρίζουν την πράσινη μετάβαση και συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Η ΕΕ συμβάλλει επίσης στον σχεδιασμό των αναγκαίων διαδικασιών στις κεντρικές και τοπικές διοικήσεις και στη δημιουργία των δομών συντονισμού που απαιτούνται για την εφαρμογή πράσινων πολιτικών. Άρα από πλευράς πλαισίου η ΕΕ θεωρείται πρωτοπόρος παγκοσμίως, στον τομέα της Πράσινης Μετάβασης.

Το ζήτημα είναι κατά πόσο κάθε Κράτος-Μέλος υλοποιεί όσα προβλέπονται από τα λεπτομερή κανονιστικά πλαίσια της ΕΕ στην επικράτειά του. Θα σας αναφέρω ένα παράδειγμα που το γνωρίζω καλά, η χώρα μας πρωτοπορεί στον τρόπο και στις μεθόδους παρακολούθησης της βιοποικιλότητας (κάτι καθόλου εύκολο, λόγω της υψηλής βιοποικιλότητας που έχει η Ελλάδα, σε σχέση με τα περισσότερα κράτη στην ΕΕ). Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για την επίτευξη του στόχου παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ.

Το τελευταίο μάλιστα (η εγκατάσταση ΑΠΕ) είναι ένα πολύ ενδιαφέρον παράδειγμα, όπου παρά το γεγονός ότι οδηγούμαστε στην επίτευξη του στόχου για απολιγνιτοποίηση, η χωροθέτηση μονάδων ΑΠΕ συχνά έρχεται σε συγκρούσεις με περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές, με πολιτισμικά στοιχεία, οδηγώντας συχνά και σε κοινωνικές αντιδράσεις. Αντίστοιχα παραδείγματα υπάρχουν και στην εφαρμογή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Δηλαδή, από τη μια φαίνεται ότι η ΕΕ ή κάποια από τα Κράτη – Μέλη επιτυγχάνουν κάποιουςποσοτικούς στόχους-ορόσημα. Από την άλλη όμως θα πρέπει να εξετάσουμε α) αν ο τρόπος που επιτυγχάνονται οι στόχοι είναι τελικά βιώσιμοι, β) τι αλλαγές πρέπει να γίνουν και γ) πως οι σύγχρονες περιβαλλοντικές, γεωπολιτικές, κοινωνικό-οικονομικές συνθήκες στην ΕΕ, δεν θα αποτελέσουν τροχοπέδη για την Πράσινη Μετάβαση, δ) πως θα επιτυγχάνεταιταυτόχρονα η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης όλων των Ευρωπαίων πολιτών, που είναι ένας από τους κύριους στόχους του ΠΑΣΟΚ με τη συμμετοχή του στην Ευρωβουλή.

Και θυμηθείτε ότι πρόσφατα παραδείγματα “ποινικοποίησης” και αποδυνάμωσης των προσπαθειών για Πράσινη Μετάβαση, μέσω της Πράσινης Συμφωνίας και του Νόμου για την Αποκατάσταση της Φύσης, είχαν κύριο υποκινητή την «ακούραστη προσπάθεια» του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος που προσπαθεί να ακυρώσει τη νομοθεσία για το περιβάλλον και το κλίμα υποστηρίζοντας ότι θα έχει επιζήμιες συνέπειες για τους αγρότες. Διατείνεται δε ότι η αφαίρεση της γης από την παραγωγή θα θέσει σε κίνδυνο την επισιτιστική ασφάλεια. Φυσικά οι ισχυρισμοί του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος σε μια σειρά απομυθοποιημένων παρατηρήσεων, συμπεριλαμβανομένου ότι θα «μετατραπεί ολόκληρη η πόλη του Ροβανιέμι» – η υποτιθέμενη «πατρίδα» του Άγιου Βασίλη – σε δάσος, ή ότι οι στόχοι θα οδηγήσουν σε «παγκόσμιο λιμό» παράλληλα με τις υψηλότερες τιμές των τροφίμων και τις αυξημένες εισαγωγές «μη ασφαλών τροφίμων που δεν πληρούν τα πρότυπα της ΕΕ» αποκρούστηκαν πλήρως από επιστημονικές ομάδες και σοβαρή έρευνα.

Το ΠΑΣΟΚ με την πολιτική που προτείνει θέλει να διασφαλίσει ότι θα επικρατήσει η λογική, το συμφέρον των πολλών και όχι η προπαγάνδα που αποσκοπεί σε χειραγώγηση, στην όξυνση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων και τελικά στην απώλεια όχι μόνο περιβαλλοντικών, αλλά και κοινωνικών κεκτημένων και ελευθεριών.